หมู่เลือดคืออะไร
เราทุกคนมีเลือดไหลเวียนไปทั่วร่างกาย แต่เราไม่ได้มีหมู่เลือดที่เหมือนกันทุกคน หมู่เลือดเป็นตัวกำหนดว่าเราสามารถรับเลือดได้จากใครและสามารถบริจาคเลือดให้ใครได้บ้าง หมู่เลือดสามารถแบ่งออกได้ทั้งหมดแปดหมู่ดังนี้ A+, A-, B+, B-, AB+, AB-, O+ และ O-
แอนติเจนเป็นสารก่อภูมิต้านทาน แอนติเจน A และ B ที่อยู่บนผิวหรือไม่อยู่บนผิวของเม็ดเลือดแดงเป็นตัวกำหนดหมู่เลือดในร่างกายของคน นอกจากนี้ร่างกายยังมีหมู่เลือดประกอบด้วยแอนติเจนที่สำคัญอีกชนิดหนึ่ง เรียกว่า อาร์เอชแฟกเตอร์ (Rh factor) ซึ่งเป็นสารโปรตีนที่อยู่บนผิวของเม็ดเลือดแดง เป็นตัวบ่งบอกว่าหมู่เลือดนั้นเป็นบวกหรือเป็นลบ (Rh positive หรือ Rh negative)
เข้าใจเรื่องการให้เลือด
มีแนวทางการให้เลือดอย่างปลอดภัยและประสบความสำเร็จอย่างชัดเจน โดยที่หมู่เลือดของผู้ให้และผู้รับต้องเป็นหมู่เลือดที่เข้ากันได้เท่านั้นเพื่อหลีกเลี่ยงผลร้ายที่อาจเกิดขึ้น เราสามารถแบ่งว่าหมู่เลือดใดสามารถให้และรับเลือดกันได้ ดังนี้
หมู่เลือด A+ สามารถบริจาคเลือดให้หมู่เลือด A+ และ AB+ เท่านั้นและสามารถรับเลือดได้จากหมู่เลือด A+, A-, O+ และ O- เท่านั้น
หมู่เลือด A- สามารถบริจาคเลือดให้หมู่เลือด A+, A-, AB+ และ AB- เท่านั้นและสามารถรับเลือดจากหมู่เลือด A- และ O- เท่านั้น
หมู่เลือด B+ สามารถบริจาคเลือดให้หมู่เลือด B+ และ AB+เท่านั้นและสามารถรับเลือดจากหมู่เลือด B+, B-, O+ และ O- เท่านั้น
หมู่เลือด B- สามารถบริจาคเลือดให้หมู่เลือด B+, B-, AB+, และ AB- เท่านั้นและสามารถรับเลือดจากหมู่เลือด B- and O- เท่านั้น
หมู่เลือด AB+ สามารถบริจาคเลือดให้หมู่เลือด AB+เท่านั้นและสามารถรับเลือดจากทุกหมู่เลือด
หมู่เลือด AB- สามารถบริจาคเลือดให้หมู่เลือด AB+ และ AB- เท่านั้นและสามารถรับเลือดได้จากหมู่เลือด A-, B-, AB- และ O- เท่านั้น
หมู่เลือด O+ สามารถบริจาคเลือดให้หมู่เลือด A+, B+, AB+ และ O+ เท่านั้นและสามารถรับเลือดได้จากหมู่เลือด O+ และ O- เท่านั้น
หมู่เลือด O- สามารถบริจาคเลือดให้ทุกหมู่เลือดหรือเรียกกันว่ากลุ่มเลือดของผู้บริจาคได้ทั้งหมดและสามารถรับเลือดได้จากหมู่เลือด O- เท่านั้น
การรับเลือดผิดหมู่ทำให้เกิดผลเสียหายร้ายแรงและอาจทำให้เสียชีวิตได้
ถ้ามีคนได้รับเลือดจากหมู่เลือดที่ไม่เข้ากับหมู่เลือดของตัวเอง ระบบภูมิคุ้มกันของผู้รับเลือดจะทำงานและโจมตีเลือดที่เข้าสู่ร่างกาย อาจทำให้เกิดลิ่มเลือดขึ้น ส่งผลให้ไตวาย การไหลเวียนของเลือดล้มเหลว เกิดอาการช็อกและอาจเสียชีวิต ดังนั้นจึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งที่ต้องปิดฉลากระบุหมู่เลือดอย่างถูกต้อง
คนส่วนใหญ่มักไม่ตระหนักว่าการบริจาคเลือดมีหลายประเภท การบริจาค “เลือดทั่วไป” (whole blood) เป็นวิธีการบริจาคที่รู้จักกันมากที่สุดและเป็นวิธีการที่คนส่วนใหญ่คุ้นเคย อย่างไรก็ตามยังมีวิธีการบริจาคเลือดแบบอื่นคือ การบริจาคเม็ดเลือดแดง (double red cells) การบริจาคเกล็ดเลือด (platelets) การบริจาคน้ำเลือด (plasma) ซึ่งการบริจาคเลือดแต่ละประเภทมีวัตถุประสงค์ที่แตกต่างกัน ตัวอย่างเช่น การบริจาคเกล็ดเลือด (platelet apheresis) เป็นกระบวนการเลือกแยกเฉพาะเกล็ดเลือดระหว่างการบริจาคโดยใช้เครื่องแยกเกล็ดเลือด เป็นองค์ประกอบที่สำคัญของการรักษาโรคมะเร็งและการปลูกถ่ายอวัยวะ
ที่มา:bumrungrad |